آیا از خطر نوشیدن آب از بطری پلاستیکی آگاهی دارید؟ آب یکی از منابع ضروری برای بقایای انسان و تمام موجودات زنده است. از آنجا که آب به عنوان یکی از عوامل اساسی سلامت و رفاه انسان در نظر گرفته می‌شود، اهمیت حفظ کیفیت آن نیز بسیار بالاست. بطریهای پلاستیکی یکی از روش‌های معمول برای نگهداری و حمل آب است اما در عصر مدرن به علت رواج استفاده از بطریهای پلاستیکی به وضوح می‌توان به خطرات مختلفی برای سلامت مرتبط با آب در این بطری‌ها اشاره کرد.
ما در این مقاله به معرفی و بررسی خطرات نوشیدن آب از بطریهای پلاستیکی می‌پردازیم. این خطرات شامل جنبه‌های مختلفی از آلودگی است که ممکن است بر سلامت انسان تأثیرگذار باشند.
تاثیر پلاستیک بر سلامتی
استفاده از محصولات پلاستیکی و تاثیر آن بر سلامتی انسانها موضوعی مورد توجه و مورد بحث در حوزه‌های مختلف علمی و بهداشتی است. پلاستیک‌ها موادی هستند که از ترکیب مواد شیمیایی ساخته میشوند و در محصولات مختلفی مانند بطری‌ها، کیسه‌های پلاستیکی، لوازم آشپزی و… به کار می‌روند. تاثیرات منفی پلاستیک بر سلامتی به شرح زیر است:
- آلودگی محصولات غذایی
- مسمومیت محیط زیست
- خطر انسداد مسیرها
- خطرات ایمنی
آلودگی محصولات غذایی
پلاستیک‌ها ممکن است مواد شیمیایی مضری مانند بیسفنول آ (BPA) یا فتالات را به محصولات غذایی منتقل کنند. این مواد می‌توانند به سیستم گوارشی فرد وارد شده و مشکلات سلامتی احتمالی از جمله اختلالات هورمونی و سایر مشکلات را ایجاد کنند.
مسمومیت محیط زیست
تخریب محیط زیست توسط پسماندهای پلاستیکی مشکلی جدی است. تجزیه و تحلیل طولانی مدت پلاستیک‌ها می‌تواند به تولید مواد سمی و آلاینده‌ها در محیط زیست منجر شود که تاثیرات منفی بر سلامت انسانها و جانوران دارد.
خطر انسداد مسیرهای آبی با بطری پلاستیکی
مصرف زیاد پلاستیک و دور انداختن نادرست آن می‌تواند به انسداد مسیرهای آبی و فضایی منجر شود. این امر می‌تواند در بلوکه شدن سیستم‌های فاضلاب و تصفیه آب تاثیر منفی داشته باشد.
خطرات ایمنی
برخی از پلاستیک‌ها ممکن است حاوی موادی با خطرات ایمنی باشند. مانند پلاستیک‌های حاوی PVC که حاوی کلرینه و تولید گاز کلرینه در صورت اشتعال است. همچنین برخی پلاستیک‌ها به عنوان منبع اصلی موادی همچون فرمالدئید مورد استفاده در بعضی محصولات می‌باشند.
با توجه به تاثیرات منفی مزبور تلاش‌های بسیاری جهت کاهش مصرف پلاستیک و جایگزینی مواد دیگر بهره‌برداری می‌شود. از آنجایی که این تغییرات به سمت جامعه‌های پایدارتر و حفاظت از محیط زیست هدف دارند، می‌توانند تاثیر مثبتی بر سلامتی انسانها داشته باشند.
آیا بطریهای پلاستیکی مضر هستند؟
خطر نوسیدن آب از بطری پلاستیکی امری واضح است و نمی‌توان آ را انکار کرد. بنابراین بطریهای پلاستیکی ممکن است در برخی موارد مضر باشند اما در عین حال، این مسئله به عوامل مختلفی هم بستگی دارد؛ از جمله نوع پلاستیک مورد استفاده، شرایط ذخیره‌سازی و استفاده از بطری و همچنین شیوه دور انداختن آنها. در اکثر موارد بطریهای پلاستیکی که برای مواد غذایی و نوشیدنی‌ها تولید میشوند از پلاستیک‌های ایمن و تایید شده برای تماس با مواد غذایی استفاده میشوند. این پلاستیک‌ها معمولا به عنوان پلی‌اتیلن ترفتالات شناخته میشوند و به طور عمومی ایمن هستند.
به هر حال بطریهای پلاستیکی می‌توانند مواد شیمیایی به مواد غذایی و نوشیدنی‌ها منتقل کنند؛ به خصوص اگر آنها در شرایطی مثل دما و زمان طولانی ذخیره شوند یا اگر به عوامل خارجی مانند نور مستقیم خورشید یا گرما ورق بخورند. به همین دلیل مهم است که بطریهای پلاستیکی را در شرایط مناسب نگه دارید و از آنها به مدت طولانی استفاده نکنید.
خطر استفاده چند باره از بطریهای پلاستیکی
متاسفانه شاهد این هستیم که در بسیاری از موارد به دلیل آسان بودن استفاده و کم بودن هزینه دسترسی، در بسیاری از موارد از بطریهای پلاستیکی مانند بطری نوشابه یا آب معدنی، به دفعات مختلف استفاده می‌شود. مصرف بیش از یک بار از بطریهای پلاستیکی می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی شود. بطریهای پلاستیکی برای مصرف یکباره طراحی شده‌اند و استفاده مکرر از آنها می‌تواند خطراتی مانند موارد زیر را شامل شود:
- آلودگی محیط زیست
- مصرف انرژی بالا
- آسیب به جانوران دریایی
- تغییر کیفیت آب
آلودگی محیط زیست
تجدیدپذیر نبودن بسیاری از بطریهای پلاستیکی و مصرف مکرر آنها منجر به تولید مقدار زیادی زباله پلاستیکی و آلودگی محیط زیست می‌شود.
مصرف انرژی بالا
تولید بطریهای پلاستیکی مصرف انرژی زیادی را ایجاد می‌کند و به افزایش گازهای گلخانه‌ای و تغییرات آب و هوایی کمک می‌کند.
آسیب به جانوران دریایی
بسیاری از بطریهای پلاستیکی وارد محیط دریایی میشوند و ممکن است به جانوران دریایی آسیب برسانند چرا که می‌توانند به عنوان زباله دریا دریافت شوند.
تغییر کیفیت آب
پلاستیک‌های تجزیه‌ناپذیر به آبها وارد میشوند و ممکن است به تغییر کیفیت آب و تخریب محیط‌های آبی منجر شوند.
نگذارید بطریهای پلاستیکی یخ بزند!
در فصل گرم تابستان بسیاری از افراد به دلیل تماس گرفتن با نور آفتاب و داغی هوا به دسته‌های آب معدنی و نوشیدنی‌های خنک روی می‌آورند. اما معمولا از بطریهای پلاستیکی یکبار مصرف برای این منظور استفاده می‌کنند. استفاده یکباره از این بطری‌ها به عنوان انتخابی منطقی محسوب می‌شود؛ زیرا از لحاظ بهداشتی بهترین راه حل است.
استفاده متعدد از بطریهای پلاستیکی یکبار مصرف به دلیل ریسک آلودگی و تأثیرات مخرب آن بر محیط زیست توصیه نمی‌شود. یخ زدن بطریهای پلاستیکی می‌تواند باعث تغییرات در ساختار پلیمرهای بطری شده و منجر به ورود مواد مضر به آب معدنی شود. بنابراین بهتر است برای خنک‌کردن آب خود از روش‌های دیگری مثل یخچال استفاده کنید.
بطریهای پلاستیکی را نجوشانید
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که وقتی بطریهای پلاستیکی در معرض آب جوش قرار می‌گیرند، مواد شیمیایی مضر آنها به نسبت 55 برابر بیشتر از وضعیت معمولی آزاد می‌شود. بیسفنول A (BPA) که به عنوان ماده اصلی و ساختاری بطریهای پلاستیکی آب، شیشه‌های شیر کودکان و بسته‌بندی‌های دیگر نوشیدنی و خوراکی شناخته می‌شود؛ ممکن است منجر به اختلال در عملکرد غدد داخلی بدن شود. این ماده به عنوان یک هورمون زنانه به ویژه استروژن عمل می‌کند. بسیاری از محققان نگران هستند که تماس با این ماده شیمیایی ممکن است منجر به تولد نوزادانی با ناتوانی‌ها و مشکلات پیشرفته شود.
خطرات نوشیدن آی از بطریهای پلاستیکی
بطریهای آب در شرایط مناسب نگهداری ضرری ندارند. در مواقعی که به شیشه آب دسترسی ندارید، به خصوص در سفرها یا در مواقع ضرورت می‌توانید از بطریهای پلاستیکی استفاده کنید. با این حال استفاده مداوم و همیشگی از بطریهای پلاستیکی توصیه نمی‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که نوشیدن آب از بطریهای پلاستیکی که از مواد حاوی بیسفنول A (BPA) ساخته شده‌اند، می‌تواند مواد شیمیایی سمی را به درون بدن منتقل کند و به سلامتی آسیب برساند.
یک پژوهش اخیر توسط محققان دانشگاه هاروارد و کارشناسان مرکز کنترل و پیشگیری از امراض آمریکا نشان داد که مصرف آب از بطریهای حاوی BPA ممکن است موجب تغییرات در سیستم هورمونی و به مشکلاتی مثل اختلالات اندامی، مشکلات تولید مثلی، تأثیر منفی روی مغز و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سرطان، چاقی و دیابت بپیوندد.
جمع بندی
همانطور که در این مقاله اشاره شد خطر نوشیدن آب از بطری پلاستیکی یک مسئله مهم از لحاظ بهداشتی و زیست‌محیطی است. بطریهای پلاستیکی معمولا از مواد شیمیایی تولید میشوند که ممکن است به آب منتقل شوند و سلامتی انسان را تهدید کنند. مثلا موادی چون BPA می‌توانند به آب جذب شده و اثرات زیان‌آوری برای سلامت انسان داشته باشند. همچنین در طول زمان بطریهای پلاستیکی ممکن است باعث تجزیه و تفکیک میکروپلاستیک‌ها شوند که در آب حل شده و مصرف کننده را تهدید کنند. بنابراین برای کاهش خطرات مرتبط با بطریهای پلاستیکی، مصرف‌کنندگان می‌توانند به جای آنها از جایگزین‌های قابل بازیافت و بدون شیمیایی‌های مضر استفاده کنند؛ مانند بطریهای فلزی یا شیشه‌ای.